Na czym polega leasing zwrotny i jak go wykazać w księgach

Leasing zwrotny (ang. sale and lease back) stanowi szczególną odmianę transakcji leasingu. Jego istotą jest powiązanie umowy leasingu z poprzedzającą ją umową sprzedaży. Leasingobiorca sprzedaje nabyte przez siebie środki inwestycyjne firmie leasingowej, z równoczesnym zastrzeżeniem dla siebie prawa jego dalszego użytkowania na warunkach ustalonych w umowie leasingu. Według tej formuły przedmiotem umowy jest zamiana prawa własności danego dobra na takie prawo, które pozwoli na korzystanie z niego po cenie, która odzwierciedla jego bieżącą wartość rynkową.

Od chwili zawarcia umowy sprzedaży właścicielem przedmiotu, w sensie prawnym, jest finansujący (nabywca). Mimo sprzedaży danej rzeczy korzystający nadal z niej korzysta, gdyż właściciel, w sensie ekonomicznym, się nie zmienia.

„Sale and lease back" pełni wyjątkowo silną funkcję kredytową, ponieważ w przypadku trudnej sytuacji finansowej jednostki, której grozi np. utrata bieżącej płynności finansowej, może ona sprzedać własne środki trwałe, poprawiając tym samym swą płynność. Taka konstrukcja umowy powoduje, że jednostka dzięki uzyskanej cenie ze sprzedaży rzeczy zwiększa swoje aktywa obrotowe, które może wykorzystać w taki sposób, aby przynosiły szybszy i wyższy dochód, przy jednoczesnej możliwości korzystania ze zbytych środków trwałych. Umowa leasingu zwrotnego zwiększa więc płynność przedsiębiorstwa dzięki sprzedaży środków inwestycyjnych, urządzeń technicznych (pojazdów i maszyn), sprzętu (infrastruktury informatycznej i innego sprzętu) bądź nieruchomości, takich jak biura lub pomieszczenia wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności. Jednocześnie jednostka korzysta ze wszystkich zalet leasingu, w tym z istotnych korzyści kapitałowych i podatkowych.

Leasing zwrotny może przynieść korzyści przede wszystkim tym jednostkom, które posiadają wysoką wartość środków trwałych, przy jednoczesnych niedostatkach kapitału obrotowego, lub chcą w krótkim czasie pozyskać kapitał na dalsze inwestycje. Może być z powodzeniem wykorzystywany przez duże, średnie i małe przedsiębiorstwa oraz w różnych sektorach, w tym w przemyśle, transporcie, logistyce, usługach i ochronie zdrowia.

Pojęcie i rodzaje leasingu

Leasing jest umową, w której leasingodawca przenosi na leasingobiorcę, w zamian za płatność lub serię płatności, prawo do korzystania ze składnika aktywów przez ustalony okres.

Operacje leasingu klasyfikuje się jako:

• leasing finansowy,

• leasing operacyjny,

zależnie od tego, czy leasingodawca przeniósł lub leasingobiorca przejął ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów będącego przedmiotem leasingu.

Zasadniczo leasing finansowy przenosi całe ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów będącego przedmiotem leasingu, niezależnie od tego, czy tytuł własności został przeniesiony, czy nie.

Wszelkie pozostałe operacje leasingu klasyfikuje się jako leasing operacyjny.

Przedmiotem leasingu zwrotnego może być każdy składnik majątku trwałego jednostki, który podlega amortyzacji.

Ważnym elementem w transakcji leasingu zwrotnego jest wycena składnika majątku będącego przedmiotem umowy. Wartością przedmiotu leasingu jest wartość rynkowa. Nie bierze się w tym przypadku pod uwagę wartości księgowej.

Przykład 1

1. Jednostka posiada w swoich księgach rachunkowych budynek produkcyjny:

• wartość początkowa - 2 000 000 zł,

• dotychczasowe umorzenie - 500 000 zł,

• wartość księgowa - 1 500 000 zł.

2. Licencjonowany rzeczoznawca majątkowy wycenił budynek na 3 000 000 zł. Jest to cena, za jaką można go kupić na rynku. Dlatego umowa leasingu zwrotnego będzie zawarta na wartość tego środka w cenie rynkowej, tj. 3 000 000 zł.

Ustawa o rachunkowości nie reguluje pojęcia leasingu zwrotnego i nie są w niej uregulowane zasady ujmowania tego rodzaju operacji w księgach rachunkowych. Nie ma w ustawie również szczegółowych zasad ustalania przychodów i kosztów finansującego oraz kosztów dotyczących leasingu u korzystającego. Dlatego jednostki mogą stosować uregulowania zawarte w MSR nr 17 - „Leasing". Zgodnie z jego przepisami ujęcie operacji sprzedaży i leasingu zwrotnego w księgach rachunkowych zależy od charakteru zawartej umowy leasingu, która może mieć cechy umowy leasingu finansowego lub leasingu operacyjnego.

Tabela 1. Zasady ujmowania zysków lub strat na sprzedaży aktywów przejmowanych w leasing zwrotny na podstawie MSR nr 17

Kliknij, aby przeczytać całość: TUTAJ >>